Serveti Fünûn Şiirinde Kullanılan Nazım Şekilleri

Servet-i Fünûn hareketine katılan sanatçıların çoğu şairdir. Bu şairlerden Tevfik Fikret ileCenap Sahabettin dışındakiler şiirde özgün ve kalıcı bir ses bırakamamışlardır.

Servet-i Fünûn sanatçıları şiirde, Abdülhak Hamit'in biçim yeniliklerini daha değişik alanlara götürerek, eski nazım biçimleriyle ilgiyi tamamen koparmışlardır.

Servet-i Fünûn şairlerinin nazım şekilleri bakımından yaptıkları değişiklik, Avrupa şiirinden aldıkları nazım şekillerini kullanmaları ve yine aruz vezniyle bir serbest nazım hareketi yapmalarıdır.

Onların, aruz ölçüsünün bütün kalıplarıyla uyguladıkları yeni nazım biçimleri, serbest şiire giden kapıyı aralamıştır. Nazım biçimlerindeki bu köklü değişiklik çalışmaları özellikle Tevfik Fikret ve Cenap Sahabettin gibi şairler tarafından başarıyla yürütülmüştür.

Böylece Divan edebiyatının "parça" güzelliği terk edilerek, "bütün" güzelliğini öngören bir şiir anlayışına varılmıştır.

Servet-i Fünûn şairleri, Batı'dan yeni nazım biçimleri alarak, eskileri tümüyle bırakmışlardır. Onların kullandığı yeni nazım biçimlerinin genel özelliklerini şu şekilde özetleyebiliriz:

» Bir nazım biçimi, değişik sayıda dizesi olan bentlerden oluşabilir.
» Anlam yönünden bentler arasında sıkı bir bağ vardır ve bentlerin yeri değişmez. Bu da şiirde konu birliğinin ve plan düşüncesinin olduğunu gösterir. Ayrıca her şiirin, konuyla ilgili bir adı vardır.
» Şiirde konu birliğinin sağlanmasıyla, şiirin sonunda adını söylemesi yersiz olacağından, şairin mahlası bulunmaz.
» Yeni Türk şiirinde, nazım birimi beyit ya da dörtlük değil, dizedir.
» Şiirler "Sanat, sanat içindir." anlayışını yansıtır.

Bu anlayış, ilk kez Servet-i Fünûn şairlerince Batı edebiyatının etkisiyle Türk edebiyatına sokulmuştur.